Türkiye'nin 5G yol haritası belli oldu

Türkiye'nin geçiş hazırlığı yaptığı 5G yetkilendirmelerinde ilk yıl yüzde 50 yerli malı belgeli ürün ve en az yüzde 5 milli haberleşme ürünü kullanma yükümlülüğü olacak.

2026 Yılı Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programı'ndan yapılan derlemeye göre gelecek yıl bilgi ve iletişim teknolojilerinde yerli katma değerin artırılması, temel amaçlardan biri olarak belirlendi.

Bu kapsamda bilgi ve iletişim teknolojileri sektöründe yerli ürün ve hizmet gelişimi desteklenerek yerlilik oranları artırılacak.

Türkiye'de 2026'da özellikle iletişim teknolojilerinde büyük bir dönüşüm yaşanması beklenirken 5G teknolojisi, 1 Nisan itibarıyla kullanıma sunulacak.

Bu gelişmeye yönelik olarak elektronik haberleşme sektöründe yetkilendirmelerde yerlilik oranı kriterlerinin yerli katma değeri artıracak şekilde belirlenmesi sağlanacak ve işletmeci altyapılarının teknoloji bazında yerlilik oranı takip edilecek.

5G yetkilendirmelerinde ilk yıl yüzde 50 yerli malı belgeli ürün ve en az yüzde 5 milli haberleşme ürünü kullanma yükümlülüğü başlatılacak. İlerleyen yıllarda yerli malı belgeli ürün oranı peyderpey artırılarak yüzde 60'a çıkarılacak.

4,5G teknolojisinde söz konusu yükümlülük ilk yıl yüzde 30 olarak belirlenmiş ve daha sonra yüzde 45'e kadar çıkarılmıştı. Böylece 5G, mobil haberleşme hızını 10 kat artırmanın yanında yerli malı kullanımıyla da 4,5G'ye kıyasla büyük avantaj sağlayacak.

Ayrıca, 5G ve ötesi teknolojiler başta olmak üzere yerli elektronik haberleşme şebeke ve altyapı bileşenlerinin AR-GE ve üretim faaliyetleri de desteklenecek. 6G teknolojilerine yönelik AR-GE ve yatırım çalışmaları yapılacak.

Yazılım geliştirme ve hizmet sunumu standartlarının bilgi ve iletişim teknolojileri sektöründe yaygınlaşması gelecek yıl da desteklenecek alanlardan biri olacak.

Bu amaçla firma yazılım geliştirme olgunluk modeli, Kamu Bilişim Hizmet Alımı Kapsamında Katılımcıların Yetkilendirilmesi Hakkında Yönetmelik kapsamına alınacak.

Ayrıca, elektronik haberleşme sektöründe rekabetin güçlendirilmesi amacıyla altyapı kurulumuna ilişkin izin ve geçiş hakkı, altyapının ortak kullanımı ve tesis paylaşımı süreçleri iyileştirilecek.

Bu kapsamda pasif altyapı kurulumunun kolaylaştırılmasıyla geçiş hakkı izinlerine ilişkin ödenecek bedellerin yeknesak hale getirilmesi çalışmaları için yasal düzenleme yapılacak ve ikincil mevzuat güncelleme çalışmaları yürütülecek.

Mobil internet hızını mevcuda göre en az 10 kat artıracak 5G teknolojisi, Türkiye genelinde 1 Nisan 2026 itibarıyla kullanıma sunulacak.

1991'de araç telefonları aracılığıyla 1G teknolojisiyle tanışan Türkiye'de, internet kullanımı 1993'te, cep telefonuyla görüşme, veri aktarımı ve SMS gönderimine olanak sağlayan 2G teknolojisi de 1994'te kullanılmaya başlandı.

Sesin yanında datanın da önem kazanmasıyla 2009 itibarıyla 3G'ye geçen Türkiye, 1 Nisan 2016'da mobil cihazlarda internet hızını 10 kat artıran 4,5G teknolojisi sayesinde yeni imkanlara kavuştu.

Türkiye'de 2019 yılındaki resmi testlerle başlayan ve uzun yıllardır devam eden 5G hazırlık çalışmaları, bu yıl itibarıyla son aşamaya geldi.

5G, yeni nesil mobil iletişim altyapısı olarak öne çıkıyor. 4.5G’ye kıyasla 10 kata varan hız ve daha güvenli bir bağlantı sunan 5G, internette yapılan tüm kullanımları daha yüksek hızla, daha düşük gecikme ile deneyimleme imkanı tanıyacak.

Bu teknoloji, özellikle akıllı şehirler, otonom araçlar ve IoT (nesnelerin interneti) gibi yenilikleri mümkün kılan altyapıyı sağlayacak.

5G’nin hız artışıyla birlikte gelen başka bir yenilik ise kapasite artışı olacak. 1 kilometrekare alan içinde 1 milyon cihazın sorun yaşamadan veri alıp gönderebilmesi 5G ile mümkün hale gelebilecek.

5G'de, hız en önemli avantaj olarak öne çıkıyor. Mevcut 4.5G ile dakikalar içerisinde indirilen HD kalitedeki bir film 5G ile saniyeler içerisinde indirilebilecek.

5G, internet kullanımı sırasında ortaya çıkan gecikme sürelerini minimuma indirerek kullanıcı deneyimini artırırken buna ek olarak yüksek bant genişliği sayesinde stadyum, konser alanı gibi çok sayıda kullanıcının bulunduğu ortamlarda bile yüksek hızlı internet imkanı sağlayacak.

Hizmet sağlayıcılar yeni yetkilendirmeleri çerçevesinde 1 Nisan 2026 tarihinden itibaren ülke genelinde 5G hizmetini sunmaya başlayacak. Yetkilendirme süresi 31 Aralık 2042'ye kadar devam edecek.

5G, ilk olarak nüfusun yoğun olduğu Marmara Bölgesi'nde, İstanbul, Ankara, İzmir, Kocaeli, Bursa ve Konya gibi illerde kullanılmaya başlanacak ve ilk sinyaller buralardan alınacak.

Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Abdulkadir Uraloğlu, konuya ilişkin yaptığı açıklamada 5G'ye geçisin bölge bölge olacağını belirtirken, kapsama alanına tüm Türkiye'nin dahil edilmesinin bir yıl ya da bir yıldan biraz daha uzun sürebileceğini ifade etti.

Bakan Uraloğlu'nun açıklamasına göre, telefon kullanan yaklaşık 85 milyon abonenin, 22 milyonun cep telefonu 5G'ye uyumlu cihazlardan oluşuyor.

Türkiye'de yaklaşık olarak 96 milyon mobil abone olduğunu aktaran Uraloğlu, bunların yaklaşık 11 milyonunun makineler arasında iletişim sağlayan aboneler olduğu bilgisini paylaştı. Türkiye'deki telefonların 4'te biri kadarı 5G uyumlu telefonlardan oluşuyor.

Herhangi bir değişiklik yapılmasına gerek kalmadan, mevcut kullanılan tarife kullanılmaya devam edilerek 5G hizmetinden yararlanılabilecek. Aboneler, 5G için herhangi bir ek ücret ödemesi yapmayacak.

Kullanıcılar, anlık internet kullanımlarını 5G ile mi yoksa 4.5G ile mi yaptığını mobil cihazındaki ibareye bakarak anlayabilecek. 5G kapsama alanı içerisinde mobil cihazdaki ağ göstergesinde 4.5G (LTE) yerine 5G yazacak.

5G hizmeti halihazırda faaliyete geçtiğinde, kullanıcılar bu hizmeti ücretsiz olarak kapatabilecekler. Bunu yapmak isteyen kullanıcı, mobil operatörünün belirttiği numaraya SMS göndererek 5G’yi devre dışı bırakabilir.

Türkiye’de 5G teknolojisinin devreye alınmasıyla sanayi sektöründe köklü bir dönüşüm bekleniyor. Yüksek hız, düşük gecikme ve çoklu cihaz bağlantısı sayesinde üretim hatlarında makineler, robotlar ve sensörler eş zamanlı çalışabilecek.

5G finansal işlemlerin hızını ve güvenilirliğini artırarak, büyük veri ve yapay zeka tabanlı hizmetlerin gerçek zamanlı olarak daha etkin bir şekilde sunulmasına olanak tanıyor. 5G'nin gecikme süresini ultra düşük seviyeye indirmesi ve yüksek bant genişliği sayesinde yüksek frekanslı alım-satım işlemleri ve yatırım işlemleri neredeyse anında yapılacak.

Uzmanlara göre, 5G sayesinde gelişmiş şifreleme ve gerçek zamanlı dolandırıcılık tespiti ile işlem güvenliği önemli ölçüde artarken; bankacılık operasyonlarında otomasyon hızlanarak maliyetler düşüyor, IoT entegrasyonu ile akıllı ev finansal hizmetleri veya araç bankacılığı gibi yenilikçi dijital bankacılık deneyimlerinin önü açılıyor.